Lexus Türkiye | 02/09/2025
Bu yazının içerisinde neler var?
Trafikte Geçiş Üstünlüğü Nedir? Yol Hakkı ve Geçiş Kuralları
LEXUSU KEŞFEDİN
TRAFİKTE GEÇİŞ ÜSTÜNLÜĞÜ NEDİR?
Trafikte geçiş üstünlüğü olan araçlar hakkında detaylı bilgi alın. Geçiş hakkı kuralları ve daha fazlası için hemen tıklayın.
Trafikte Geçiş Üstünlüğü Nedir? Yol Hakkı ve Geçiş Kuralları
Trafik, Türk Dil Kurumu sözlüğünde “ulaşım yollarının yayalar ve her türlü taşıt tarafından kullanılması; gidiş geliş, seyrüsefer” şeklinde tanımlanır. Ayrıca ulaşım yollarında bulunan taşıt ve yayalar da trafik olarak adlandırılır. Yolun ve çevresindeki her türlü unsurun durumu, araç ve yayaların yoğunluğu ile onların hareketleri, biri birine göre olan durumları seyir emniyeti açısından bazı düzenlemelerin yapılmasını gerektirir.
Trafikte geçiş üstünlüğü ya da trafikte yol hakkı gibi kavramlar bu çerçevede oluşturulan kurallar silsilesinin bir ürünü olarak araçların seyir güvenliğine katkıda bulunur. Aynı düzenlemeler araçların yanı sıra yayaların ve etrafta bulunan canlı ve cansız her türlü varlığın korunmasını sağlar.
Geçiş Üstünlüğü Nedir?
Yoğun trafikte akışı düzenlemek ve emniyetli seyir sağlayabilmek için yapılan uygulamalardan birisi de geçiş üstünlüğüne sahip olması gereken araçların belirlenmesidir. Hangi araçların geçiş üstünlüğüne sahip olacağı ve bu araçları kullananların uyacakları kurallar 02.02.2021 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Geçiş Üstünlüğüne Sahip Araçlar Hakkında Yönetmelik ile belirlenmiştir.
Söz konusu yönetmelik geçiş üstünlüğünü, görev sırasında belirli araç sürücülerinin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlama veya yasaklarına bağlı olmamaları şeklinde tanımlar. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa dayalı olarak çıkarılan yönetmelik ile geçiş üstünlüğüne sahip araçlar, bu araçların kullanımında uyulacak kurallar ile ışıklı ve sesli uyarı işaretlerinin kullanımına ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amaçlanmıştır.
Hangi Araçlar Geçiş Üstünlüğüne Sahiptir?
Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 71. maddesi ile belirlenmiştir. Buna göre, ambulanslar ile yaralı veya acil hasta taşıyan araçlar, itfaiye araçları, orman yangınlarıyla mücadele eden araçlar, asayiş ve güvenlik amacıyla görevli bulunan araçlar, afet ve acil durum hâllerinde afet ve acil durum hizmetlerinde görevli bulunan araçlar geçiş üstünlüğü olan taşıtlar arasındadır.
Kanun hükmü ile öncelik tanınan araçların yanı sıra yukarıda anılan yönetmelik ile diğer bazı araçlar için de trafikte geçiş önceliği tanınır. Görev ve hizmetin doğurduğu zorunluluklar veya güvenlik sebebiyle geçiş üstünlüğüne sahip araçlar bu kapsamdadır. Yönetmelik ile geçiş üstünlüğü tanınan araçlar arasında organ, doku veya kan nakil araçları, doğalgaz dağıtımından sorumlu kuruluşlara ait doğalgaz acil müdahale araçları, karayollarında görevli kar ve buzla mücadele araçları ile acil müdahale araçları, korunan ve koruyan araçlar, hükümlü veya tutuklu nakil araçları vardır.
Kavşaklarda Geçiş Üstünlüğü Kuralları
Kavşaklar karayolu yapılarının önemli bileşenlerindendir. Birden fazla yolun kesiştiği kavşak sistemlerinde yol hiyerarşisinden ve kavşak yapısından kaynaklanan geçiş kuralları söz konusudur. Yeri gelmişken geçiş üstünlüğüne sahip araçlar bakımından yol hiyerarşisi kavramına açıklık getirmek yerinde olacaktır.
Şehir içi veya şehirler arası karayollarında ana güzergahı oluşturan ve yetkili kurumlarca belirlenen yollar anayol olarak kabul edilir. Burada sözü edilen anayollara veya diğer noktalarda kendisinden daha yoğun yollara bağlanan yan yollar ise tali yol olarak adlandırılır. Anayollardaki araçların kavşakta karşılaşacağı tali yollardan gelenlere karşı geçiş üstünlüğü bulunur.
Bu temel kavşak ve yol tanımlamalarından sonra kavşaklarda geçiş üstünlüğü ile ilgili kurallardan söz edilebilir. Ancak unutulmamalıdır ki kavşakta geçiş üstünlüğü mutlak bir hak değildir ve yavaşlayarak çevre kontrolü yapılması can ve mal emniyeti bakımından hayati öneme sahiptir. Herhangi bir kavşağa yaklaşan araçların uygun şekilde yavaşlaması, dikkatli olması ve geçiş hakkına sahip olan araçlara yol vermesi kanunen zorunludur.
Ambulans, itfaiye ve polis araçları tali yol ya da anayol ayrımından bağımsız olarak geçiş üstünlüğüne sahiptir.
Anayolda seyreden araçlar tali yoldan gelenlere karşı geçiş üstünlüğüne sahiptir.
Motorsuz taşıtlar motorlu taşıtlara yol vermek zorundadır.
Her türlü demiryolu aracının lastik tekerleklilere karşı geçiş üstünlüğü bulunur.
Dönel kavşağa yaklaşan araçlar kavşak içindekilere yol vermek zorundadır.
Özel mülkten çıkan araçlar yoldan gelen araçların geçişine izin verir.
Kavşak kolları arasındaki farklılığın işaretler ile belirlenmediği yollarda soldaki araç sağdaki araca yol verir.
Sağdan Gelen Aracın Geçiş Hakkı
Yol hiyerarşisi bakımından farklılığı işaretler ile belirlenmemiş olan kavşaklarda geçiş önceliği sağdan gelen araçtadır. Bu nedenle geçiş üstünlüğü sıralaması bakımından sol taraftaki aracın yol vermesi gerekir.
Cadde ve Sokaklarda Geçiş Üstünlüğü Kuralları
Cadde ve sokaklar arasında trafikte geçiş hakkı anayol olarak belirlenmiş olması durumunda caddedeki araçta olacaktır. Bu durumda sokaktan caddeye bağlanacak araç caddedeki araçlara yol verir. Aralarında işaretle ayrım olmayan ve anayol tali yol ayrımı yapılmamış kavşaklarda ise geçiş üstünlüğü sağdaki araçta olacaktır. Cadde sokak geçiş üstünlüğü bu kurala göre uygulanır.
Demir Yolu Geçitlerinde Geçiş Üstünlüğü Nasıldır?
Karayollarının demiryolları ile kesiştiği kavşaklarda aksine bir işaretleme yoksa ray üzerinde hareket eden araçların geçiş önceliği vardır. Böyle yolların kesiştiği kavşaklarda geçiş hakkı kuralları demiryolu taşıtlarına öncelik tanır.
57/1 C Kusur Oranı Nedir?
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 57. maddesi kavşaklarda geçiş hakkı düzenlemelerini içerir. Söz konusu maddenin 1/C bendi kontrolsüz kavşaklarda geçiş hakkının sağdaki araçta olduğunu ifade eder. Böyle bir kavşakta yol verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen sürücü dört yolda geçiş üstünlüğü açısından sağdan gelen aracın hakkını ihlal etmiş olacaktır.
Geçiş Üstünlüğü Hakkının Yanlış Kullanımı ve Cezaları
Diğer ihlaller gibi trafik geçiş üstünlüğü hakkının ihlal edilmesi de Karayolları Trafik Kanunu hükümleri doğrultusunda cezalandırılır. Örneğin Kanunun 57/1-a maddesi, kavşaktaki şartlara uyacak şekilde yavaşlamayan, dikkatsiz davranan ve geçiş hakkı olan araçlara ilk geçiş hakkını vermeyen sürücülere para cezasının yanı sıra 20 ceza puanı uygulanmasını öngörür.
Aynı Kanunun 57/1-b maddesi de benzer şekilde araç geçiş üstünlüğü ihlallerine yönelik ceza uygulamalarını tarif eder. Bu madde, kontrolsüz kavşaklarda geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlara, tramvaylara, bölünmüş yola çıkacakların bu yoldaki araçlara, tali yoldan çıkacak sürücülerin anayoldaki araçlara, dönel kavşak içindeki araçlara geçiş önceliği tanımayan araçların sürücülerine benzer şekilde para cezası ve 20 ceza puanı uygulanması hükmünü amirdir.
Herhangi bir uyarıcı işaret bulunmayan ve kavşak kollarının aralarındaki üstünlük işaretlerle belirlenmemiş kavşaklarda, motorsuz araç sürücülerinin motorlu araçlara, motorlu araçlardan soldaki aracın sağdan gelen araca geçiş hakkı vermesi gerektiği Kanunun 57/1-c maddesinde ifade edilir. Sağdan gelenin geçiş hakkı ihlali olarak bilinen bu madde de para cezasına ilave olarak 20 ceza puanı eklenmesini emreder.
LEXUS ARABA MODELLERİ
POST https://dxp-webcarconfig.lexus-europe.com/v1/model-filter-results/tr/tr?sortOrder=modelIndex
