Ayrıca teknolojinin gelişimi ile üreticiler, birden çok niteliği bulunan akıllı far teknolojilerini bazen opsiyonel bazen de standart olarak araçlarında sunmaya başladı. Böylece far ve ışık kaynağı tiplerinin sayısı artarken araç kullanıcıları için yeni seçenekler de ortaya çıktı. Gelin, bu yeni seçeneklerle birlikte en çok kullanılan ışık kaynağı tiplerini birlikte inceleyelim.
Far Çeşitleri
Geçmişten günümüze ışık tipleri açısından farların üç yaygın çeşidi bulunur. Bunlar LED far, xenon far ve halojen far olarak sıralanır.
Halojen far nedir?
Halojen far sistemi otomotiv endüstrisinde bilinen en yaygın far türüdür. Geçmişi oldukça eski yıllara dayanır ve maliyetler açısından oldukça uygundur. Halojen far ne demek diye merak ediyorsanız öncelikle çalışma prensibini anlamalısınız. Halojen farların çalışma mantığı aslında hepimizin evlerinde bulunan ve sarı ışık yayan ampullerle aynıdır. Halojen farlar, aracın aküsünden aldığı elektrik akımı geçtiğinde bu akımı ışığa dönüştüren tungsten filaman aracılığıyla çalışır. Bu maddenin çevresi cam ile kaplıdır. Camın içerisinde ise argon ve nitrojen gazları yer alır. Halojen farlar, aküden aldığı elektrik enerjisini 2500 Celcius dereceye getirerek ışık yayar.
Halojen Farların Değişimi Oldukça Hassas
En çok rastlanan far türü olan halojen farların ömürleri ortalama 1000 saat olarak bilinir. Halojen ışık tipleri, tungsten filamanı saran camın çatlaması sonucu içerisindeki gazların buharlaşması veya içerisinde yer alan tellerin kopması sonucu kullanım ömürlerini tamamlar. Değişimi oldukça kolay olan halojen ışık kaynakları, fiyat açısından da en uygun çeşit olarak bilinir. Ancak yeni halojen far ampullerinin takılması hassas bir konudur. Eski ampul çıkarıldıktan sonra yerine takılan yeni halojen ampulün camlarını dokunulmamalı, temas edildiği takdirde ise mutlaka silinmelidir. Verimlilikleri oldukça düşük olan halojen farların camına elimizden geçecek az miktarda yağ bile ampulün ömrünü kısaltabilir.
Xenon far nedir?
Gücünü xenon gazından alan xenon farlar, halojen farlara kıyasla daha az enerji harcarken daha parlak ışık saçmasıyla tanınır. Son dönemde ürettiği ışığın derecesi ve rengi nedeniyle kullanımı oldukça yaygınlaşan xenon farlar, iki ucu elektrotlu ampullerden oluşur. Otomotiv endüstrisindeki xenon ampulleri dışı kuvars malzemeyle kaplı ince uzun bir ampul şeklinde göze çarpar. Bu kuvarsın içerisinde bütününe xenon gazı adı verilen gaz karışımları yer alır. Aküden aldığı gücü içerisindeki gaz ve elektrotlar sayesinde ışık enerjisine çeviren xenon farların ışık rengi, beyaz ve genellikle 4300 Celcius derecedir.
Xenon Far Yasak mı?
Xenon farın özellikleri arasındaki en belirgin etmen saçtığı ışığın kuvvetidir. Bu nedenle xenon farlı bir aracı fark etmek oldukça basittir. Xenon ampuller ışığı adeta geniş bir alana beyaz renkle saçarlar, herhangi bir dikey ya da yatar istikametleri yoktur. Bu nedenle mercek tipi farlarla kullanılması gerekir. Yani ışık farın içerisinde mercekler aracılığıyla belirli bir istikamet alır. Xenon ampullerin saçtığı yoğun ışıklar doğru ayarlanmadığı ve kurallara uygun kullanılmadığı takdirde rahatsızlık verir. Trafik standartlarına uygun, sürücüleri ve yayaları rahatsız etmeyecek şekilde kullanılan kısacası modifiye edilmemiş xenon farları kullanmak yasak değildir.
Xenon far uzun kısa olarak kullanılması ise bu teknolojinin ideal ışık üretim seviyelerine ulaşmasının birkaç saniye almasıyla doğrudan ilişkilidir. İdeal ışık yayma seviyesine birkaç saniye içerisinde ulaşan xenon ışık tipleri, bu yüzden uzun farlarda kullanılmaz. Otomotiv sektöründe bazı araçlar kısa far içerisinde xenon’u, uzun far içerisinde de halojen ışık türlerini tercih eder.
LED far nedir?
Teknolojinin gelişmesiyle ışık yaymak için kullanılan kaynaklar her geçen gün gelişti. Bu kaynaklardan en bilineni ise LED teknolojisi. Light Emitting Diode, yani “Işık Saçan Diyot” olarak ortaya çıkan LED’ler, adında da anlaşılacağı üzere diyot adı verilen devre elemanlarından oluşur. Diyot, elektrik akımının yalnızca bir yönden geçmesine olanak sağlayan iki bacaklı telden oluşan ve yarı iletken özellikteki devre elemanı olarak bilinir.
Yüksek verimliliği nedeniyle araçlarda kullanılmaya başlanan LED’ler, küçük yapılarına rağmen yüksek aydınlatma kapasitesine sahiptir. Üreticiler, LED far ampulü için diyotların şekillerini ve tasarımını değiştirerek özgün tasarımlı farlara sahip olabilir. Titreşimlerden etkilenmeyen ve kullanım ömrü olarak neredeyse aracın kullanım ömrüne eş değer olan LED far teknolojisi genelde beyaz ve 6500 Celcius derecedir.
LED Farlar Düşük Tüketim ve Yüksek Işıkla Öne Çıkıyor
LED farlar, far teknolojileri açısından maliyetleri özellikleri, verimliliği, enerji tüketimi gibi koşullar göz önüne alındığında Halojen ve Xenon farlar arasında yer alır. Küçük boyutları nedeniyle tasarım açısında uyarlanabilir olmaları en büyük tercih sebepleri arasındadır. Bununla birlikte, çok düşük enerji tüketimi ve yüksek seviyede ışık yayılımı sağlarlar. LED far çeşitleri ise aracın gerekli far kodu öğrenildikten sonra geniş bir yelpazede tercih edilmesiyle dikkatleri çeker ve pek çok çeşidi bulunur.
Peki, LED far yasak mı? LED farların yasak olması, sonradan eklemelerde araç muayenesi sırasında problemler yaşatması nedeniyle sıklıkla karşılaşılan bir konudur. Standart olmayan, ayarları doğru yapılmayan ve modifiye amaçlı sonradan eklenen farlar aracın muayeneden geçmemesine sebep olur. Bunun dışında, standarda uygun LED farlarda herhangi bir problemle karşılaşılmaz. Öte yandan, bazı araçlarda ise LED xenon far birlikte kullanılır. Günümüzde kısa farlarda yaygın olarak xenon kullanılırken, uzu farlarda LED teknolojisinde faydalanan modeller bulunur.
Hangi Far Türünü Kullanmak Daha Avantajlı?
Araçlarda en çok kullanan far türlerinden xenon ve halojen farların birbirinden farklı yönleri, avantajları ve dezavantajları bulunur. “Halojen far mı? xenon far mı?” konusu ise tercihe göre farklı açılardan ele alınabilir. Öncelikle halojen far özellikleri sıralandığında akla ilk olarak maliyet gelir. Halojen farların üretim ve değişim maliyetleri daha düşüktür. Yoğunluk açısından da gözü yormayan bir ışık türüdür. Değişimleri ise aynı şekilde basit bir şekilde yapılabilir.
Ancak halojen farlar gerek enerji tüketimi gerekse kullanım ömrü açısında xenon farların gerisinde kalır. Xenon farın harcadığı enerji halojenden daha düşük, yaydığı ışık ise daha yüksektir. Bu açıdan xenon far özellikleri ile daha çevrecidir. Kullanım ömürleri de aynı şekilde daha uzun ve dayanıklıdır. Ancak doğru ayarlanmamış bir xenon far, diğer sürücülere ve yayalara görme açısından sıkıntılar yaratabilir. Halojen far LED far farkı ise temel olarak maliyet ve enerji tüketimi ile karşılaştırılır. LED farlar halojen farlara göre çok düşük enerji tüketimi sağlarken, maliyetler açısından halojenlere kıyasla oldukça yüksek fiyatlarla tüketicilerin karşısına çıkar. LED farların halojen farlara göre diğer bir avantajı ise şekillendirilebilen ergonomik boyutlarıdır.
Farlar, yeni teknolojiye sahip güncel araçlarda oldukça zengin ve iyileştirilmiş şekilde kullanılır. Ayrıca bazı zamanlarda bu üç ışık tipi, farklı varyasyonlarla aynı araçta yer alabilir. Bu bakımdan, yeni teknolojilerle donatılmış araçlarda far ayarlarının belirli periyotlarla kontrol edilmesi gayet yeterlidir.
