Günümüzde artık amortisör sistemleri, konfor ve yol tutuş ihtiyaçlarına aynı anda cevap verebiliyor. Peki, “Amortisör nedir?”, “Amortisör nasıl çalışır?”, “Amortisör arızası nasıl anlaşılır?” ve “Amortisör bozulursa ne olur?” Gelin bu mucizevi aksama biraz daha yakından bakalım.
Amortisörün Görevi Nedir?
Amortisör sistemi aslında temelde yağ pompalayan bir pompadan ibarettir. Amortisör milinin ucuna takılı durumda bulunan pistonlar, yağ doldurulmuş basınç tüpünde çalışır. Tekerlek yukarı-aşağı hareket ettikçe içerideki sıvı piston içindeki küçük deliklerden geçmeye zorlanır. Ancak, delikler yalnızca az miktarda sıvının piston içinden geçmesine olanak verir. Bu durum pistonu ve sonuç olarak tekerlek ile yayın arasındaki hareketleri yavaşlatır. Bir amortisörün oluşturduğu direnç miktarı, tekerleğin yukarı-aşağı yönlü hareketlerindeki hıza ve piston içerisinde bulunan deliklerin sayısı ve büyüklüğüne, ayrıca valf disklerinin sayısına ve kalınlığına bağlıdır. Tekerler ne kadar hızlı hareket ederse amortisör parçaları o kadar fazla direnç sağlar. Araçta yaşanabilecek sekme, savrulma ve frenlemede oluşan dalma hareketi gibi istenmeyen hareketlerin kontrol edilmesi, amortisörün başlıca görevleri arasında yer alır.
Amortisör Lastiklerin Temasını Kolaylaştırır
Amortisörün bir diğer başlıca görevleri arasında lastikleri sürekli yol ile temas halinde tutmak, dolayısıyla aracın yol ile olan bağlantısında süreklilik sağlamaktır. Aynı zamanda helezon ve tüm süspansiyon sisteminin kontrolü de amortisör üzerinden sağlanır. İyi bir yol tutuş ve etkin bir frenleme için de amortisöre ihtiyaç vardır. Tüm yürüyen aksamın sağlıklı olarak çalışmasına katkı sağlayan amortisör, aynı zamanda lastiklerin yolla temasını sağlarken, bir yandan da çabuk aşınmasına engel olur. Nihayetinde iyi bir amortisör sistemi sayesinde araç dengesini sürekli korur ve sürücü ile yolcular da daha uzun süre yolculuk edebilir, yani bir nevi amortisör araba içerisinde sürücünün yorgunluğunu da engellediği söylenebilir.
Amortisörlerde Aşınma
Bir amortisörün çalışma sıklığını çıplak gözle görmek mümkün değil. Zira 1 kilometrelik yolda 5 bin defa kapanıp açılabilen bir aksamdan söz edilir. Bu hesapla 100 bin kilometredeki bir aracın amortisörleri 500 milyon defa açılıp kapanmış olur. Amortisörün içinde bulunan sıvı, bu kadar yorulduktan sonra elbette özelliğini kaybeder ve içeride aşınma başlar. Aşınan amortisör, tekerlekleri yola sabitlemekte güçlük çeker. Bu da sürüş güvenliğini tehlikeye atan bir sorun teşkil eder. Yıpranan bir amortisörü anlamak için yetkili servise başvurmak en iyi yöntemken, eğer gözle görülebilecek bir konumdaysa amortisör yağ kaçağı yağ kaçağı olup olmadığı mutlaka kontrol edilmelidir.
Çünkü, kötü amortisör sistemi sebebiyle:
- Fren mesafesi uzar
- Far ayarı tutmaz
- Yol tutuşu olumsuz etkilenir
- Suda kayma (Aquaplaning) yapar
- Reaksiyon süresi uzar
Amortisör Bakımı ve Değişimi
Amortisör değişimi veya amortisör tamiri gereken durumları anlamak için birkaç basit yöntem vardır. Araçtan amortisör gıcırtısı ile beraber, sürüşün en ufak engebelerde bile oldukça konforsuz geldiği hissedildiğinde amortisörlerde bir sorun olabileceği ihtimaller arasına girer. Böyle durumlarda serviste çoğu zaman amortisör bakımı yapılarak sorun çözülür. Bu bakımda amortisör başlığı kontrol edilerek, amortisör yağlama işlemi gerçekleştirilir.
Aracınızın düzenli periyodik bakım zamanlarında amortisörleri de mutlaka kontrol edilen maddeler arasında yer alır. Bununla birlikte, aracınız her servise girdiğinde amortisör bileşenlerinde aşınma ya da sızıntı olup olmadığını kontrol ettirmenizde fayda vardır. Aracın günlük sürüşünü, yol üzerindeki iniş ve çıkışları sorunsuz bir şekilde sürdürebilmesi için her 100.000 kilometrede amortisör değişimini uzmanlarca önerilir.
