Araçlarda tekerleklerin üzerine takıldığı, serbest dönme ve şaseye sabitlenme sağlaması bakımından önemli fonksiyonları olan porya, dayanıklı metalden imal edilen bir parçadır.
Lexus Türkiye | 16/05/2025
Bu yazının içerisinde neler var?
Porya ve Porya Bilyası Nedir, Ne İşe Yarar?
Porya Bilyası Arıza Belirtileri
Porya Bilyası Bozulduğunda Ne Olur?
Porya Bilyası Değişimi ve Bakımı
Porya bilyası değişimi ne kadar sürer?
Porya ve aks bilyası arasındaki fark nedir?
Araçlarda tekerleklerin üzerine takıldığı, serbest dönme ve şaseye sabitlenme sağlaması bakımından önemli fonksiyonları olan porya, dayanıklı metalden imal edilen bir parçadır. Porya, ana gövdenin yanı sıra porya bilyası, flanş, cıvata, somun gibi pek çok bileşenden oluşan bir yapıdır. Ağır yük ve yüksek hızlarda tekerleklerin ve aracın stabil olarak kalması porya sistemine bağlıdır.
Porya sistemi aracın hem ön hem de arka tekerinde bulunur. Bütün tekerlekler araca bir porya aracılığıyla bağlanır. Araçta doğrudan göz önünde olmadığı için her zaman fark edilmeyen hatta pek çok kişi tarafından yeri ya da adı dahi bilinmeyen porya, güvenli yolculuklar için önemli bir unsurdur.
Araçlarda poryanın oldukça önemli görevleri vardır. Bu görevlerin en başta geleni tekerleğin düzgün ve sağlam bir şekilde akslarla ve şase ile bağını sağlamasıdır. Porya nedir sorusuna bu şekilde cevap vermek mümkündür. Yine benzer şekilde porya ne işe yarar sorusu da üzerindeki bilya aracılığıyla sürtünmeyi asgari seviyeye indirir şeklinde yanıtlanabilir. Sürtünme etkisinden arınan tekerler pürüzsüz bir dönme hareketi imkânı elde eder. Poryanın dönme fonksiyonunu düzgün bir hat üzerinde gerçekleştirmesi aracın yol tutuş kabiliyetine katkı sağlar.
Porya ünitesinin temel bileşenlerinden birisi de porya bilyasıdır. Porya bilyası nedir ya da aks bilyası nedir sorularına cevap olması bakımından poryanın asli görevlerini yerine getirmesinde önemli rolü olduğu söylenebilir. Sürtünmeyi asgari düzeye indirdiğinden porya üzerine bağlı tekerin dönme hareketinin pürüzsüz ve sürekli olmasını sağlar. Dairesel tekerlek ve porya yapısının tam orta noktasında yer alan bilya çoğu zaman bir kapak yardımıyla dış etkilerden korunur.
Porya bilyası arıza belirtileri arasında başta gelen uyarı daha önce var olmayan seslerin duyulmasıdır. Uğultu şeklindeki ses ön veya arka teker poryası kaynaklı olabilir. Hem dönme hem de dikey ağırlık yükleri altında bulunan porya bilyası, zaman içerisinde aşınır ve evsafını kaybeder. Bu durumda vakit geçirmeden değiştirilmesi gerekir. Geç kalınması halinde sürtünme etkisi altında rulman dağılır ve araç hareketsiz kalabilir.
Porya bilyası arızası oluşmaya başlarken ilk zamanlarda uğultu tarzında bir gürültü hissedilir. Daha önce var olmayan bu ses ortalama bir kulak için ayırt edici özellikte olabilir. Bozuk bilya ile yola devam etmek sürüş güvenliği açısından önemli riskler barındırır. Ayrıca bozulan ve sürtünme kuvvetleri etkisi altında kalan porya bilyası dönme kabiliyetini yitirip tamamen dağılabilir. Bu durum aracın yola devam edemeyeceği bir noktaya ulaşabilir.
Porya bilyası bozulursa ne olur, bozulduğu nasıl anlaşılır gibi soruların cevabı her zaman kolayca verilemeyebilir. Bu durumda araç sahiplerinin işi şansa bırakmadan gerekli kontrolleri yaptırabilecekleri bir merkeze başvurmaları yerinde olacaktır. Güvenli yolculukların ancak bakımlı araçlarla mümkün olabileceği akıldan çıkarılmamalıdır.
Porya bilyası değişimi araç üreticisinin öngördüğü aralıklarla yapılmalıdır. Bu aralığın dışında da arıza hallerinde gecikmeden değiştirilmesi can ve mal emniyeti bakımından önemlidir. Değişim işleminin yetkili bir servis merkezinde yapılması son derece önemlidir. Bir aracın en hayati parçalarından birisi olan porya ve porya bilyası ile ilgili işlemlerin hataya açık olmaması gerekir.
Porya bilyası değişimi yapılacak aracın marka ve modeline göre üreticisi tarafından önerilen rulman kullanılmalıdır. Böylece aracın başlangıç performansını korumak mümkün olur. Araç modelinin gerektirdiği sökme prosedürleri çerçevesinde işlem adımları yerine getirilir. Eski bilya sökülerek yenisi ile değiştirilir. Böylece güven içerisinde seyahat etme imkânı yeniden elde edilir.
Tekerlek poryası için bilya değişimi bazı detaylı işlem adımlarını içerir. Öncelikle tekerlekler sökülür ve çoğu araçta kampana ya da disk frenlerin usulüne uygun şekilde sökülmesini gerektirir. Bunun ardından porya kapağı çıkarılır ve bilya sökme aşamasına geçilir. Araba bilyası değiştirildikten sonra aynı şekilde sökülen parçalar yerlerine takılır ve gerekli kontroller gerçekleştirilir. Bütün bu işlemler en az birkaç saat zaman ayırmayı gerektirir.
Porya ve aks bilyası terimleri ile aslında çoğu zaman aynı parça kast edilir. Poryanın sürtünmesiz dönmesini sağlayan bilyası aynı zamanda aks bilyası olarak da anılır. Bu sebeple porya bilyası ya da aks bilyası arasında bir fark yoktur, genellikle aynı parçayı tanımlamak için kullanılan iki ayrı ifadedir.
Porya bilyasının ömrü ile ilgili kesin bir süreden söz etmek doğru olmayacaktır. Araç cinsi ve modeli ile kullanım koşulları porya bilyasının ömrü üzerinde etkilidir. Ağır koşullarda çalışan bir aracın bilyasının daha çabuk bozulması normal bir sonuç olacaktır. Ayrıca kullanılan rulmanın markasından kalitesine diğer pek çok detay da kullanım ömrünü etkiler.
Poyra, aracın her iki tekerinde de kullanılan bir bağlantı parçasıdır. Arka porya ya da ön porya yapısal olarak aynı özelliklere ve bileşenlere sahiptir. Araç marka ve modeline göre daha ağır yüke maruz kalacak parçaların buna uygun materyalden imal edilmesi gerekir. Bu çerçevede arka porya ile ön porya arasındaki fark ihtiyaç duyulan kapasiteye yönelik bir büyüklük farkından ibaret olabilir. Bunun dışında arka ile ön arasında temel bir farklılık yoktur.
POST https://dxp-webcarconfig.lexus-europe.com/v1/model-filter-results/tr/tr?sortOrder=modelIndex
